Column Ewald van Hal: taal doet er toe

De Toren van Babel kwam door de welbekende Babylonische spraakverwarring niet tot stand. Taal doet er dus toe, niet alleen in de bouw maar zeker ook in het juridisch vakgebied. Sterker: juist in het recht is taal een dingetje. Recht is op taal gebaseerd, ieder rechtssysteem kent eigen begrippenkader en rechtsfiguren en taal is daar de basis voor. Juist daarom is het onverstandig om buitenlandse termen zomaar in het Nederlands rechtssysteem over te nemen.

Dat laatste is wat steeds vaker gebeurt bij projecten in de energietransitie en gebiedsontwikkeling. Al op voorhand wordt gestrooid met afkortingen als LOi, JDA, EoI, MOU, NDA. Is dat bewust, wordt wel bedoeld wat er staat maar ook: wat staat er eigenlijk?

De afkortingen zijn Anglo-Amerikaans en moeten de juridisch relatie tussen partijen regelen, vaak precontractueel op het ‘grotere’ werk: een Letter of Intent, Joint Development Agreement, Expression of Interest, een Memorandum of Understanding maar ook de Non Disclosure Agreement is te noemen. Allemaal termen die terloops de Nederlandse praktijk insluipen. Maar let op: zo’n Anglo-Amerikaanse term heeft niet altijd dezelfde rechtsgevolgen of betekenis als de -letterlijke- Nederlandse vertaling. Het heeft veelal ook een andere reikwijdte wat onverwacht tot vervelende misverstanden kan leiden of erger: het beoogde rechtsgevolg blijft achterwege.

Een van de redenen hiervoor is dat Nederlands civielrecht al behoorlijk volledig wettelijk is geregeld. Dat is anders met het Anglo-Amerikaanse case-law-systeem. Dat is gebaseerd op individuele gevallen. Onder dit rechtssysteem zijn contracten daarom vaak langer en gecombineerd met uitgebreide voorafgaande afspraken en het vastleggen van intenties. Dat leidt onder Nederlands recht dan weer tot rechtsvragen over wat juridisch nu eigenlijk werd beoogd.

Daarom: neem in juridische relaties die door Nederlandse recht worden beheerst (zoals door rechtskeuze of door de kenmerkende prestatie) niet klakkeloos buitenlandse rechtsfiguren over in de hoop op een duidelijke regeling. Een kritiekloze navolging leidt anders ook in de energietransitie en gebiedsontwikkeling tot een Toren van Babel!

Mr Ewald L.J. van Hal, Directeur vereniging Koninklijke Nederlandse Bouwkeramiek, namens NVTB