Column Ewald van Hal: Ontbossingsvrije bouwgrondstoffen

Behoud van bos wint aan belang en daarmee belangstelling. Europa werkt hard aan een rechtstreeks werkende verordening om de trend naar voortgaande ontbossing en bosdegradatie te keren (COM(2021)706). Hoe? Met een toelatingsverbod tot de Europese markt van risicoproducten en risicogrondstoffen. Genoemd worden soja, cacao, palmolie, rundvlees, koffie, leer en ook hout. Dat laatste maakt de nieuwe verordening relevant voor de bouwsector.

De groeiende vraag naar houten gebouwen zet bossen steeds verder onder druk. Niet voor niets laat Klimaatcommissaris Frans Timmermans weten: ‘Bomen en bossen zijn bondgenoten in de strijd tegen de klimaat- en biodiversiteitscrises. Bomen zuiveren lucht en nemen CO₂ op’. Dan help het niet om en masse bomen te kappen voor houtbouw of biomassa.

Het Europese voornemen activeert belangengroeperingen. Blijkens parlementaire stukken bepleiten sommigen onderscheid te maken tussen bosbouw voor houtproductie en andere bossen. Alleen die laatste groep zou CO₂ opvangen en bijdragen aan biodiversiteit. Het Kabinet zegt hierover terecht dat zonder uitzondering alle bossen CO₂ vastleggen en dus ook alle bijdragen aan de biodiversiteit. Anderen definiëren houtproductiebossen als bossen die geen ‘natuur’ zijn maar bestemd voor ‘bosbouw’. Dat miskent evenwel dat de functie van een bos geen goede graadmeter is voor de natuurwaarde daarvan. Neem een wilgengriend dat een stevige bijdrage aan de biodiversiteit levert, terwijl natuurlijke monoculturen van beukenbomen of dennenbossen dat relatief veel minder doen.

Weer anderen, zo is te lezen, stellen dat hout bij toepassing in de bouw zowel CO₂ opslaat als emissies bij industriële productie van bijvoorbeeld andere bouwmateralen voorkomt. Hoe je hier ook naar kijkt, een gekapte boom neemt geen CO₂ meer op en emissies door verbranden of rotten van hout blijven alleen dan achterwege bij de illusoire waarborg dat dit nooit zal gebeuren.

Terecht dat Europa op biodiversiteit inzet zoals door zoveel mogelijk bomen te willen behouden. Dat doel is ook bereikbaar met 100%-ontbossingsvrije grondstoffen. Een willekeurig gekozen, geheel circulair en biodiversiteit-bevorderend voorbeeld? Rivierklei!

Mr Ewald L.J. van Hal, Directeur vereniging Koninklijke Nederlandse Bouwkeramiek, namens NVTB